Meer citaten uit de Filosofische Onderzoekingen

P.185 "Toch moet je hem voelen, anders zou je niet weten hoe je vinger beweegt." Maar, het "weten" wil alleen maar zeggen: het kunnen beschrijven.- Mogelijk kan ik de richting waaruit een geluid komt alleen aangeven omdat het mijn ene oor sterker raakt dan het andere; maar dat voel ik niet in mijn oren;het bewerkstelligt echter dat ik 'weet' uit welke richting het geluid komt; ik kijk bij voorbeeld in deze richting. Zo gaat het ook met het idee dat een kenmerk van de pijngewaarwording ons moet informeren over de plaats van de pijn in het lichaam, en een kenmerk van het herinneringsbeeld over de tijd waarin het thuishoort.

P.187 Als je je eigen verdriet observeert, met welke zintuigen observeer je het dan? Met een speciaal zintuig ;met 1 dat het verdriet voelt? Voel je het anders, wanneer je het observeert? En welk verdriet observeer je nu;verdriet dat er alleen is terwijl het geobserveerd wordt? 'Observeren'doet het geobserveerde niet ontstaan. (Dat is een conceptuele constatering).

Of: ik 'observeer'niet dat, wat pas ontstaat door het observeren. Het object van observatie is iets anders. Een aanraking die gisteren nog pijnlijk was, is dat vandaag niet meer. Vandaag voel ik de pijn alleen nog wanneer ik er aan denk. Mijn verdriet is niet meer hetzelfde:een herinnering die een jaar geleden nog onverdraaglijk voor mij was, is dat nu niet meer. Dat is het resultaat van een observatie. Wanneer zeg je van iemand dat hij observeert? Ruwweg:wanneer hij zichzelf in een positie brengt die gunstig is om bepaalde indrukken op te doen, om te beschrijven wat die hem leren.