Friedrich Nietzsche werd geboren in 1844 in Saksen. Als jonge leerling op school had hij al passie voor de Griekse mythologie en geschiedenis, wat misschien later wel veel betekenis zou krijgen in zijn werk. Hij studeert klassieke talen en wordt hoogleraar filosofie in Bazel, als hij nog maar 24 jaar oud is. Nietzsche begint hier met zijn filosofische werken op te schrijven, en hij schrijft boeken als De geboorte van de tragedie uit de geest van de muziek (1872) en Also sprach Zarathustra (1883), wat hij grotendeels bedacht tijdens eenzame bergwandelingen in Sils Maria, Zwitserland. Nietzsche was een veelomstreden filosoof vanwege zijn drastische en baanbrekende ideeën. Hij veroorzaakte mede het kenmerkende revolutionaire en vernieuwende van de moderne filosofie, waarbij hij de moed had zichzelf te verheffen boven alle grondleggers op een bijzondere manier, door het geloof in de schijn, de vrolijkheid, en de roes. Oude standaarden uit zijn wereld vernietigde hi! j met zijn ideeën, hij nam oude filosofen die de hele filosofiewereld al tijden volgde helemaal in de tang. Daarom wou wil ik een aantal van zijn ideeën in dit stuk plaatsen en overdenken, om te zien in hoeverre zijn filosofie nu nog staat ten opzichte van de huidige maatschappij. Want Nietzsche zei zelf, dat zijn ideeën bedoeld waren voor onze generatie, die net het millennium heeft gepasseerd. Nietzsche leefde op latere leeftijd een vrij teruggetrokken leven, toen kwam hij ook op het hoogtepunt van zijn denkbeelden en schreef hij het Zarathustra boek, zijn belangrijkste. Hij stierf in 1900. De onderstaande artikelen zijn vrije filosofische stellingen van standpunten van Nietzsche, die ik bewerkt heb voor het Comenius-projekt uit een eerder verschenen scriptie die ik had geschreven.

Friedrich Nietzsche

Volgens Nietzsche werden filosofen beperkt door het begrip de taal, oftwel de vorming van begrippen. Grammatica, een taal die de mens spreekt, begrippen, bouw van zinnen en alle vastgelegde elementen die daarin voorkomen, opgeschreven in boekjes als wetten, beperken de mens om het leven uit te drukken zoals het ervaren wordt. Als men buiten deze grammatica omgaat, buiten de wetten van de mens waarmee men communiceert, zal de mens niet begrepen worden, omdat men vanuit andere begrippen spreekt met andere regels en ideeën. Als fundamentele filosofische kritiek kwam het erop neer dat de taal, de vorming van begrippen, voor ieder beperkend werkt. Je hebt voor de kleur groen bijvoorbeeld een woord, en dat is groen. Maar in de kleur groen zijn meer dingen waar te nemen, mensen ervaren groen niet altijd als alleen 'groen', terwijl er toch maar een woord voor is. Filosofen moeten hun ideeën uiten, zoals iedereen, in de taal waarin iedereen het kan begrijpen. (zie hierboven) Er bestaat en er zal voorlopig ook vast niet een codetaal bestaan waarin alles uitgelegd en gemeend kan worden, zodat filosofische kwesties die meer menen dan de taal ons laat uitdrukken, naar voren gebracht kunnen worden. De mens beperkt zichzelf, maar heeft ook geen keus hierin, omdat de mens is wat deze is! De taal is als de riemen waarmee we roeien om onszelf duidelijk te maken, en als we daardoor beperkt worden, moeten we andere middelen vinden om ons duidelijk te maken. Taalcommunicatie is maar een klein deel van het compleet omvatte begrip communicatie. Zoals Nietzsche vond, het nieuwe denken van de mens komt met een nieuwe taal. Zal dit een gesproken taal zijn zoals wij elke dag tegen mensen spreken, die wij mede met gebaren, volume en toonhoogte in onze stem duidelijk maken? Of kunnen mensen een taal ontwikkelen die compleet los staat van praten, die met het nieuwe denken! kan worden mee ontwikkeld, die er precies inpast? Nietzsche beschreef bijvoorbeeld in Also sprach Zarathustra (1883) daadwerkelijk een andere taal met een nieuwe manier van denken. Er gaat een ongekende vrolijkheid, passie, vol vreugde en beweeglijkheid vanuit, een die wij in ons leven misschien ook vaker zouden willen zien.

De volgende theorie van Nietzsche die ik onder de loep neem, is die van de verhouding tussen de mens tot de wereld. In het boek De geboorte van de tragedie uit de geest van de muziek brengt hij twee elementen bij elkaar, namelijk die van de geest van Apollo en Dionysos. Aan de ene kant stelde Nietzsche het element van de Griekse god Apollo, wat staat voor het dwingen in de mens naar orde, maat, en harmonie. Hiertegenover staat het element van de Griekse god Dionysus, die staat voor de roes en de extase. Het is de verhouding tussen deze twee die Nietzsche hier toonbaar maakt. Hierdoor leert de mens zichzelf kennen en verzoent deze zich met de door hem afgesplitste wereld. Dit is in mijn ogen een prachtige stap in het streven naar het schoonheidsideaal van een menselijke wereld, het een zijn met de twee werelden van de alledaagse regelmaat en de roes waarmee wij door de vreugde en dans onszelf leren kennen. Het bij elkaar brengen van de elementen van Dionysos en Apollo ! is misschien daarom een goed voorbeeld om het denken van Nietzsche bij de nieuwe mens aan te boren.
Een derde theorie die ik wil bespreken is Nietzsche's visie op God, met andere woorden de almachtige voor gelovigen, of het nou God, Allah, of wie dan ook is. Waarom geloven wij in een god? Nietzsche zei dat als God niet in ons hart leeft, dat hij dood is. Dan is hij door ons vermoord. En waarom? Omdat iets waarin je gelooft je in je hart sluit. Veel mensen hebben een God nodig om zekerheid te hebben, om te geloven in een lichtpunt op het moment dat er geen uitzicht is. Aan de ene kant, geloof word in veel culturen er al bij de geboorte ingeprent, soms met zo'n diepgang, dat deze God niet meer weg te denken valt uit het leven van deze individu. Deze mensen zijn niet in staat traditionele waarden te doorbreken en tot een compleet bewustzijn van eigen gedachten te komen, waarbij niet naar feiten, noch naar normen en waarden word gekeken. In onze rijke maatschappij is godsdienst meer een poppenkast geworden, we overtreden de wetten van het heilige boek onbewust om de twee minut! en. Ook heilige boeken zijn bronnen van wetten, net als staatswetten en eigen normen en waarden. En als je dat kan doen, je eigen normen en waarden waarin je mee rent in de maatschappij doorbreken, wat kan je dan bereiken? Beter gezegd, hoe doe je dat in deze "ratrace"?

Het dodenmasker van Nietzsche

Misschien zijn wij volgens Nietzsche nu in staat zijn filosofieën te begrijpen, maar kunnen wij deze nu omvatten, en onszelf naar een hogere staat brengen. Misschien begrijpen wij dit nu wel beter, maar het is maar de vraag of wij ook echt nu al zijn filosofie in de praktijk kunnen schetsen, met de hedendaagse wereld op de achtergrond. Het enige wat je kan, is je zoveel mogelijk plaatsen in zijn theorieën en proberen jezelf zoveel mogelijk onder de loep te nemen. Kunnen alle mensen wel zo denken, of is dit slechts voor een fractie van alle mensen mogelijk? Elk mens is een individu en komt tot zichzelf op zijn eigen manier. Een nieuw mens worden met nieuwe ideeën, zonder taboes en normen of waarden, zou goed of slecht kunnen zijn. Of deze mens hoeft geen onderscheid meer te maken tussen goed en slecht, als dat dan ook al in de ban gedaan zou zijn. Dit is geschreven vanuit de standpunten van Nietzsche in zijn boek Voorbij Goed en Kwaad (1886). Hierin laat Nietzsche het ! er dan ook op neer komen, dat een mens een revolutie in zichzelf moet ontketenen om in die nieuwe roes van ideeën, dans, vreugde, en genot te komen, de zijde van Dionysos. Maar anderzijds ook de behoefte van Apollo om orde en harmonie te behouden, het blijven scheppen van de visuele schoonheid, en dat dan de mens een nieuw mens kan worden.
Zou hij werkelijk misschien gedacht hebben dat mensen vanaf het jaar 2000 zouden kunnen zien dat God niet meer was? Nietzsche dacht dat men in zijn tijd niet kon begrijpen dat God gestorven was, maar dat dat juist rond onze tijd zou gerealiseerd zou kunnen worden door de mens. Ik denk dat juist door het materialisme van vandaag de dag en alle behoeftes waarin wij vervuld zijn, dit inderdaad het geval is. Wij hebben alles, wij hoeven niks meer van een god met al onze wetenschap en onze bergen spullen die ons gelukkig maken.